arjun (tank) ne demek?

Arjun, Hindistan ordusu için üretilen ana muharebe tankıdır. Adını Hindistan'da çok bilinen Mahabharata destanındaki bir kahramandan almıştır.

Tarihi

İlk önce 105 mm yivli top ile denemelerine başlanan 40 tonluk ana muharebe tankı daha sonra yapılan değişiklikle ile beraber 58.5 tonluk 120 mm yivsiz top taşıyan bir tanka dönüştürüldü. Arjun tankının imalatı çok yavaş ve sorunlarla dolu oldu. 33 yıldır üzeride çalışılan bu tank ordunun ihtiyaçlarını karşılamaktan biraz uzak kalmıştır.

Hindistan Ordu Donatım yayınlarındaki bir makalede 1971 yılındaki Pakistan ile yaşanan savaştan sonra ordunun ülkenin kuzeybatısında bulunan Pakistan sınırı boyunca uzanan zorlu çöl şartlarına dayanabilecek bir tanka ihtiyaç duyduğunu yazmıştı. Böylece 1974 yılında MBT-80 (daha sonra Arjun) tank projesi hayata geçirildi. Öncelikle ordu tankın 52 ton veya daha hafif ayrıca sıcak, kuru ve tozlu ortamda çalışabilecek kapasitede olmasını istiyordu. Ana silah olarak 120 mm.lik yivli top düşünüldü.

İlk MBT-80 tankı 1983 yılında üretildi. Ortalama birer tank olmak üzere bütün sene boyunca 12 prototip tank üretildi. Ordunu ihtiyaçları için devamlı suretle yeni çizimler ve değişiklikler yapılıyordu. Ordu en sonunda 1984 yılında tankın dizaynını dondurdu ve bir tek model üzerine çalışılmasını istedi.1984 yılında ilk prototip tank olan ‘’'Chetek’’' Hindistan Cumhuriyet Günün halkın karşısına çıkarıldı. 1985 yılında ise yeni prototipe geçilerek resmi olarak ‘’Arjun’’ adı verildi. 1987 yılına kadar program yavaş ilerleyerek devam etti. 1988 yılında teknik denemeler başladı. 1991 yılına kadar süren denemeler başarısızlıkla sonuçlanınca ordu projeyi tamamen iptal etti. Ancak 1993 yılında altı, 1994 yılında ise dokuz adet prototip gayriresmî olarak üretildi.

Arazi denemelerinde görüldü ki yapılan birçok önemli değişikliğe rağmen tankın dizaynında birçok büyük hata vardı. 1996 yılında program tekrar donduruldu. Yeni dizayn bile ordunun azaltılmış isteklerine bile ulaşamıyordu. Ordunun isteksizliğine rağmen Savunma Bakanlığının oldubittisi ile yeniden çalışmalar başlandı. Ordu gönülsüz olarak yeni modeli kabul etti. 1997 yılında yapılan 15 prototip tankta yapılan denemelerden geçemedi.

Projede toplamda 32 adet tank yapıldı. Bunlardan 12 tanesi prototip, 15 tanesi deneme üretimi, iki tanesi yaylı bar süspansiyonlu, bir tanesi test aracı, bir tane düzeltme aracı, bir tanesi de Mark II modelindendi. Ordunun isteği tank dizaynının motor, vuruş gücü ve koruma bakımında kendisini devamlı yenileyebilecek bir yapıda olmasıydı. Çizenlerin iddiasına göre ise tank neredeyse ABD yapımı M1A1 Abrams tankına eşitti. Ancak yapılan denemeler tankın bundan çok uzak olduğunu gösterdi.

Arjun Mark I tankının ağırlığı 58.5 tondu. Bu ağırlık Genelkurmay dan tarafından istenilenden 6.5 ton, kara kuvvetlerinin ise 18.5 ton üzerindeydi. Tanktan istenilen en önemli özellik hafif olması idi. Bu ağırlık Hindistan'daki birçok köprünün kapasitesinin üzerindeydi ve tank bu ağırlığı ile sadece otoyolda görev yapabilirdi. Ayrıca bu tankı kaldıracak ve taşıyacak araç yoktu. Üzerine yerleştirilebilecek köprü döşeme ekipmanına uyumsuzdu. T-72MI tank taşıyıcılar için çok genişti. Yeni araçlar için ordunun tanesi 3.9 milyon dolardan yeni taşıyıcı yaptırması gerekiyordu. Tren yolu ile taşınmasında ise taşıma maliyeti %150 daha fazla olacaktı.

Arjun tankı Alman yapımı MTU838 1.400 beygirlik dizel motora sahipti. Bu motor ile karayolunda 70 km/s arazi şartlarında 40 km/s yol gidiyordu. Menzili 200 ila 250 km ve yakıt deposu 1.610 litre dizel yakıt alma kapasitesi vardı. Ancak motor ve vites kutusu da sorunlar çıkarttı. Tankın motor kısmı yeni motor için çok büyüktü ve yenilenmeye ihtiyaç duyuyordu. Arazi denemelerinde 45 ila 50 C derece arasında motorun % 20-25 oranında güç kaybettiği görüldü. Ordu için bu sınır % 10 du. 1997 yılında yapılan bağımsız denetimlerde altı adet erken vites hatası ile vites sıvısının genelinde yüksek sıcaklık sorunu görüldü. Suçlu ağırlık sensörleriydi ve düzeltildi. Motordaki güç kaybının sebebi ise soğutma sisteminin devamlı ve düzgün çalışmaması idi. Ordu kaynaklarına göre yüksek hızlarda veya eğimli arazide motorun ısısı aniden yükseliyordu. Bunun nedeni elektrik sisteminin yedeğinin olmamasıydı. En kötüsü çöl şartlarında kumun soğutma sistemini mahvetmesi ve sistemin tamamı ile tahrip olması idi. Yapılan denemelerde soğutma fanlarının ömrünün söylendiği gibi 4.000 km değil 600 km olmasıydı. Çizimciler yeni soğutma sistemini tankın arka güvertesine yerleştirdiler ancak bu sefer ana topun ‘’0’’ derece atışlarını yükseltti.

Tankta kullanılan sıvı-havalı süspansiyon sistemi de sorun yarattı. Sistem yarı çöl alanlarda 300 km daha yumuşak zeminlerde ise 250 km de bir tekrar doldurulmalı idi. Çöl sıcağında ise sıvı sızıntısı sebebiyle daha da sık bakım gerekiyordu.Çünkü tank istenilenden ağırdı. Süspansiyon daha sonra yaylı barlı süspansiyonla değiştirildi.

Palet kauçuğu ve palet tekerlekleri ise düşük kaliteli olmalarından dolayı her 600 ila 1000 km değiştiriliyordu. Palet kauçuğu palet çeliğine tam yapışmayıp düşüyor ya da palet tekerlekleri kırılıyordu. Bunlarda yenilendi.

Tankın teknik başarısızlığı orduya da pahalıya patladı.Üretilen 45 adet tankın bakımı için fazladan 16 kamyon malzeme ve 45 fazla adama ihtiyaç duyuluyordu. Arjun T-72M1 den daha ağırdı ve lojistik olarak daha fazla destek istiyordu.

Tankın ateş sistemi çok güçsüzdü ve o da değiştirildi. Ordu yetkilileri tankın zırhının Pakistan yapımı Baktar Shikan tanksavar mermilerine karşı başarılı olacağından şüphe duyuyordu. Patlayıcı tepkisel zırh eklenen tankın ise ağırlığı arttı. Her ne kadar ağırlık ikinci planda olsa da tankın zırhı hala zayıftı.

ABD de yayınlanan Ordonat Gazetesi ne göre Pakistan a ait Al Khalid tankının geçen sene içerisinde üretime başlanması Hint meslektaşlarını hem kızdırıyor hem de zor durumda bırakıyordu. Bunu en önemli sebebi 23 yılı aşkın bir süredir bu tankın üzerinde çalışılmasıdır.

Özellikleri

Arjun Sovyet yapımı T sınıfı tanklara göre çok ağırdı. Bu da ordunun bütün lojistik sistemini yenilemesini gerektirmektedir. Ayrıca ithal edilen malzemenin orduya adapte edilmesi yavaş olacaktır.

Kullanılan 120 malik yivli top kinetik enerji mermisi (APFSDS), HE (high explosive), yüksek patlayıcılı tanksavar mermisi (HEAT), yüksek patlayıcılı yoğun başlıklı (HESH) mermi ve İsrail yapımı yarı lazer güdümlü (LAHAT) mermisi atabilir. Tankta ayrıca 12.7 mm uçaksavar silahı ve 7.62 mm coaxial makineli tüfeği vardır.

Tankta GPS tabanlı yön bulma sistemi ile frekans karıştırmalı telsiz sistemi vardır.Ülkede üretilen Savaş Yönetim Sistemi çatışma esnasında savaşan birimler arasında bağlantı sağlar. Mühimmat yangına karşı hava ve sugeçirmez depoda saklanmaktadır. İleride otomatik yangın söndürme ve havalandırma sistemine geçilecektir.

Tank batı tarzında öncelikle mürettebatı koruma amaçlı yapılmıştır. Dört kişilik mürettebat yoğun kompozit zırh ile korunmaktadır. Özellikle mühimmat ile mürettebat ayrılmış, kulenin vurulması durumunda ise söndürme sistemi devreye girecek şekilde tasarlanmıştır. İleride patlayıcı tepkimeli zırhın da ilave edilmesi ile Arjun tankının diğer tankları rahatlıkla yok edebileceği düşünülmektedir. Kule ve gövde ‘’’Kanchan’’’(altın demek) adında kompozit zırh ile kaplıdır. Kule ordunun istediği şekilde yapılmıştır.

Motor Hint yapımı turbo şarj ve vites kutusu ile birleştirilmiştir. Soğutma ünitesi çöl sıcaklığına göre yenilenmiştir. Arjun T-72 ye göre zemine daha az basınç yapmakta, ancak batı tanklarına göre eski motor seçeneği yüzünden hantal kalmaktadır.

Tankın ateş kontrol sistemi ise çok başarılıdır. Bu sayede yüksek ateş yüzdesi bulunmaktadır.